Chi phí mua hàng là những chi phí liên quan trực tiếp đến quá trình mua hàng. Bao gồm các chi phí sau: Chi phí bảo hiểm hàng hóa, tiền thuê kho, thuê bến bãi; chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản đưa hàng hóa từ nơi mua về đến kho doanh nghiệp, các khoản hao hụt tự nhiên trong định mức phát sinh trong quá trình thu mua hàng hóa…
1. Hạch toán chi phí mua hàng (vận chuyển, bốc dỡ…)
Khi doanh nghiệp mua một hàng, phát sinh chi phí mua hàng, Kế toán tiến hành hạch toán khoản chi phí này vào giá trị hàng mua khi hàng về nhập kho:
Nợ TK 156, 152, 155, 211
Nợ TK 133
Có TK 111,112,131
2. Phân bổ chi phí mua hàng
Khi doanh nghiệp mua từ 2 mặt hàng trở lên, phát sinh chi phí mua hàng (vận chuyển, bốc dỡ cho các mặt hàng đó), kế toán cần: (1) Phân bổ chi phí mua hàng cho từng loại hàng mua; (2) hạch toán chi phí đó vào giá trị hàng mua nhập kho.
Trường hợp doanh nghiệp phân bổ chi phí mua hàng theo tiêu thức trị giá mua.
| Chi phí thu mua phân bổ cho hàng nhập kho | = | Tổng chi phí thu mua hàng ————————————— Tổng giá trị hàng mua |
x | Giá trị từng mặt hàng |
Phân bổ chi phí mua hàng theo phương pháp này có giá trị mang tính chính xác cao, thích hợp trong trường hợp hàng nhập có chênh lệch giá trị lớn, nhưng tính toán phức tạp trong trường hợp số lượng nhập suất lớn.
Ví dụ: Công ty TNHH ABC tiến hành mua 2 mặt hàng như sau:
| Mặt hàng | ĐVT | Số lượng | Đơn giá chưa bao gồm VAT 10% (đồng) |
Thành tiền (đồng) |
| Máy Điều hòa Panasonic 22P (A) | Bộ | 15 | 6.850.000 | 102.750.000 |
| Máy Điều hòa Panasonic 20P (B) | Bộ | 20 | 9.300.000 | 186.000.000 |
| Tổng | 35 | 288.750.000 |
Chi phí vận chuyển là 1.000.000 chưa bao gồm 10% VAT để đưa được 2 hàng hóa này về tới kho của công ty.
Công ty tiến hành phân bổ chi phí mua hàng theo tiêu thức giá trị như sau:
Chi phí vận chuyển máy điều hòa A102,75tr/288,75tr * 1tr = 356.000 đ
Chi phí vận chuyển máy điều hòa B = 1tr – 0,356 tr = 644.000 đ
Hạch toán:
N156-điều hòa A102,75tr + 0,356tr = 103,106tr
N156-điều hòa B: 186tr + 0,644tr = 186,644tr
N133: 28,875 + 0,1 = 28,975tr
C112: 318,725tr
Trường hợp doanh nghiệp phân bổ chi phí mua hàng theo tiêu thức số lượng hàng mua.
| Chi phí thu mua phân bổ cho hàng nhập kho | = | Tổng chi phí thu mua hàng ———————————– Tổng số lượng hàng mua |
x | Số lượng từng mặt hàng |
Phân bổ chi phí mua hàng theo phương pháp này tính toán dễ dàng nhưng cho kết quả mang tính chất tương đối vì chỉ phụ thuộc vào số lượng hàng nhập.